Biểu tượng ngành Y Dược có ý nghĩa thế nào ?

I. Biểu tượng ngành Y vì sao lại là con rắn?

Biểu tượng ngành Y đó là hình ảnh một con rắn đang quấn mình quanh một cây gậy. Theo truyền thuyết kể lại rằng Asclepios là một y sĩ người Hy Lạp, ông được người đời thờ phụng và tôn kính thành thần y khoa trong thần thoại Hy Lạp. Hình ảnh của ông được người ta miêu tả là một người để ngực trần nửa ngực, không có râu và tóc xoăn, tay trái ngài cầm một cây gậy có con rắn quấn quanh.

Biểu tượng của ngành Y có ý nghĩa đặc biệt

Về sau này, tổ chức Y tế thế giới quyết định lấy hình ảnh con rắn quấn quanh cây gậy là hình ảnh đại diện trong Y học.

Cần lưu ý có biểu tượng là hình ảnh hai con rắn quấn quanh một cây gậy. Biểu tượng này rất hay bị nhầm làn biểu tượng của ngành Y. Tuy nhiên đây là biểu tượng của một số sản phầm có liên quan đến ngành Y.

II. Biểu tượng của ngành Y tế

Biểu tượng của ngành Y tế là hình ảnh một con rắn quấn quanh cây gậy giống như biểu tượng của ngành Y, tuy nhiên điều đặc biệt là con rắn và cây gậy có màu trắng bởi vì đây là màu của Ngành Y tế. Màu trắng có ý nghĩ cho sự sạch sẽ, hòa bình và ý chí.

Biểu tượng ngành Y tế

Biểu tượng ngành Dược

Trên thế giới biểu tượng ngành Dược đã được nhận diện bằng hình ảnh Cái chén của Hygeia. Biểu trượng này có lịch sử liên quan lớn thời thần thoại Hi Lạp và một phần Ki tô giáo.

Chiếc chén Hygeia có hình ảnh một con rắn cuốn quanh chén nguyên thủy có nguồn gốc từ  Hy Lạp. Thần Zeus là một vị thần tối cao ngự trị ở Núi Olympus, cai quản tất cả những nam thần, nữ thần khác ở Pantheon. Vị thần này có một người con trai tên là Apollo. Vị thần Apollo chịu trách nhiệm tiên tri, ánh sáng, âm nhạc và Y thuật. Tiếp đó vị thần này lại có một người con trai tên là Aesclepius được phong làm thần Hy Lạp chịu trách nhiệm về y thuật và chữa bệnh. Từ nhỏ Aesclepius đã có hiểu sâu biết rộng về các loài cây cỏ. Sau một lần chứng kiến cảnh một con rắn cứu bạn nhờ thảo Dược ông đã quyết tâm nghiên cứu và tìm hiến sâu hơn về chúng để tìm ra cách chữa bệnh cứu người và ông đã thành công.

Thần Aesclepius sau một thời gian đảm nhận chức vụ chữa bệnh thì được công nhận là quá tài giỏi. Vị thần này thường được miêu tả là tay cầm một cây gậy luôn có một con rắn cuốn xung quanh thân gậy. Chính vì sự tài giỏi ấy, Thần Zeus lo sợ rằng Aesclepius sẽ làm cho tất cả đàn ông trên thế giới trở nên bất tử còn diêm vương thì than là sợ không còn người chết xuống dưới âm phủ nữa. Vì vậy, thần Zeus đã ra lệnh giết chết Aesclepius bằng một cơn sấm sét.

Cái chén của nữ thần Hygeia

Người hạ giới vì thương tiếc vị thần này nên đã xây dựng một ngôi đền để thờ phụng. Sau khi xây xong đền thờ thi người ta thấy có rất nhiều rắn xuất hiện trong đền. Lúc đầu nhìn những con rắn như đã chết nhưng hễ có người cầm lên rồi thả xuống thì con rắn đó lại bò đi. Người dân quanh đó tin rằng,  chính thần Aesclepius đã làm cho những con rắn đó sống lại.

Aesclepius có một người con gái là nữ thần bảo vệ sức khỏe đồng thời  có bổn phận gìn giữ đền cha và rắn trong đền thờ. Hiện nay, chúng ta chỉ có thể thấy tượng đài nữ thần Hy Lạp Hygeia cầm một cái chén y khoa có một con rắn quấn quanh tay nhìn giống như con rắn sắp thả lưỡi  vào chén. Biểu tượng này dần trở nên quen thuộc và được gọi với tên là “ Cái chén của Hygeia và cũng là biểu tượng thông dụng sử dụng dành riêng cho ngành Dược được nhiều hiệp hội, tổ chức và một số trường đại học sử dụng.

Còn trong Kito giáo, một số tài liệu lưu lại rằng, ngay từ thế kỷ thứ nhất trước sau công nguyên, chén Hygeia đã được liên kết đến sứ đồ Cơ đốc St John. Hình ảnh này đã được dùng như một biểu tượng cho những nhà chế thuốc ở Ý từ năm 1222.  Vào năm này, người Ý đã dùng biểu tượng này trong dịp lễ mừng kỷ niệm 700 năm thành lập Đại học Padua.

Năm 1796, chén Hygeia được xem như chính thức liên quan đến ngành Dược khi Hiệp hội Dược học Paris đã phát hành đồng đúc mang biểu tương này. Từ đó. Chiếc chén được coi như tiêu biểu cho chém nước thuốc, và con rắn là tượng trưng cho việc có thể cứu chữa được. Hội Dược sĩ Hoa Kỳ đã chính chức công nhận chén Hygeia là biểu tượng cho nghề Dược từ năm 1964.

III. Ý nghĩa biểu tượng ngành Y Dược

Như đã trình bày ở trên, biểu tượng của ngành Y được kết cấu từ hai hình ảnh chủ đạo đó là hình ảnh con rắn và hình ảnh cây gậy. Mỗi hình ảnh lại có ý nghĩa riêng.

• Ý nghĩa hình ảnh con rắn

Hình ảnh con rắn trong biểu tượng của ngành Y tưởng chừng như có vấn đề gì bất thường bởi vì theo quan niệm của nhiều người, rắn là con vật chứa nọc độc, mang lại những điều không tốt và thường không được đón nhận. Tuy nhiên, hình ảnh con rắn trong biểu tượng của ngành Y lại măng ý nghĩa khác, nó tượng trưng cho sự sống bền bỉ, sức sống mãi liệt bởi vì rắn già thì rắn lột, rắn lột xác xong sẽ bắt đầu một sự sống như một vòng tuần hoàn.

• Ý nghĩa hình ảnh cây gậy

Cây gậy được có là cây gậy thần của thần Asclepios. Cây gậy nguyên thủy có hình dạng sần sùi và có sẹo nhánh trên thân. Tuy nhiên cũng có một câu chuyện khác có liên quan đến hình ảnh cây gậy đó là theo Kinh thánh, do người Do Thái bị rắn tấn công dẫn đến có quá nhiều người chết. Họ bèn cầu cứu đến chúa, chúa thương tình liền hạ lệnh cho thần Moses làm một cây gậy có đầu là một con rắn bằng đồng quấn quanh, người nào bị rắn cắn nhìn vào đầu cây gậy đó là tự khắc sẽ khỏi.

Như vậy, ý nghĩa của biểu tượng ngành Y đó là sự sống mãnh liệt của loài rắn và sự tâm huyết, kì diệu đến từ cây gậy.

Trong ngành Y, còn có phân ra chuyên ngành Y tế, chuyên ngành Y dược,…. Và một số chuyên ngành khác. Mỗi chuyên ngành lại có một biểu tượng riêng, lấy cảm hứng từ biểu tượng của ngành Y nói chung để thể hiện nét đặc trưng của chuyên ngành mình.

Đặng Thùy Linh giảng viên Trường Cao đẳng Dược Y Sài Gòn tổng hợp