Các nguyên nhân gây ra dậy thì sớm ở nam và cách khắc phục

Dậy thì sớm ở nam là tình trạng phát triển các đặc tính sinh dục sớm hơn bình thường như sự phát triển ngực, sự phát triển tinh hoàn, lông mu xảy ra trước 9 tuổi ở trẻ trai.

Căn cứ vào các mức độ dậy thì mà chia thành loại khác nhau. Cụ thể như:

• Dậy thì sớm trung ương: do các bệnh lý hoặc những tổn thương trong não, tủy sống như viêm  não hay viêm màng não, các khối u trong não hay cột sống…
• Dậy thì sớm ngoại vi: Loại này phổ biến ít hơn so với dậy thì sớm trung ương.
• Dậy thì sớm không hoàn toàn: Đây chính là một đặc tính sinh dục phát triển sớm, riêng lẻ và sẽ không tiến triển hoặc tiến triển chậm đi như tuyến vú phát triển sớm đơn độc, lông nách, lông mu phát triển sớm hơn.

Tại Việt Nam thì tình  trạng dậy thì sớm ở nam mới chỉ được nghiên cứu trong một vài năm trở lại đây. Do đó khi nhận thấy trẻ có các dấu hiệu nghi ngờ mắc dậy thì sớm ở nam giới thì hãy nên đưa trẻ đến bệnh viện hoặc những cơ sở y tế chuyên khoa để được chẩn đoán, điều trị  và hạn chế đến mức tối đa các biến chứng ảnh hưởng đến sức khỏe trẻ em.

Nguyên nhân gây dậy thì sớm ở nam

Thông thường các bé trai sẽ bắt đầu thời gian dậy thì từ 10 – 12 tuổi và bắt đầu từ việc phát triển tinh hoàn, dương vật tăng trưởng, phát triển của lông mu xung quanh tinh hoàn, dương vật.

Các nguyên nhân gây dậy thì nam ở từng loại cũng sẽ khác nhau, cụ thể như:

- Dậy thì sớm trung ương nguyên nhân gây ra là do:

• Nồng độ GnRH tăng cao từ sự hoạt động sớm của trục dưới đồi – tuyến yên – tuyến sinh dục/
• Do một số các bệnh lý gây ra.
• Xuất hiện các bất thường ở hệ thống thần kinh trung ương như có khối u ở não, dây cột sống, tổn thương não, các bức xạ vào não, dây cột sống…
• Người bệnh mắc nhiễm trùng tại não như viêm não, viêm màng não.
• Sự tắc nghẽn dòng máu chảy tới não khiến cho người bệnh bị thiếu máu cục bộ,
• Hội chứng McCune-Albright: một căn bệnh di truyền có ảnh hưởng đến xương, màu da và gây ra các vấn đề nội tiết.
• Tình trạng tuyến giáp không sản xuất đủ hormone.
• Bộ não của trẻ sơ sinh có các sự khiếm khuyết bộ não như tràn dịch não, các khối u không phải do ung thư.

- Dậy thì sớm ngoại vi gây ra là do:

• Trẻ em nam thường xuyên thoa các loại kem hoặc thuốc mỡ có chứa hormone testosterone.
• Trẻ em nam có gen đột biến và một rối loạn hiếm gặp là gonadotropin, có thể dẫn đến việc sản xuất ban đầu của testosterone ở các bé trai, thường là ở độ tuổi từ 1 đến 4.
• Khối u trong các tế bào mầm hoặc trong các tế bào Leydig.

Bên cạnh đó dậy thì sớm ở nam còn do các ảnh hưởng từ chế độ chăm sóc trẻ, môi trường và xã hội:

• Đồ ăn có quá nhiều hóa chất, chất bảo quản, chất tạo màu,  dầu mỡ… sẽ là nguyên nhân làm gia tăng lượng hormone hoặc nội tiết tố dẫn đến việc dậy thì sớm của trẻ.
• Cho trẻ dùng quá nhiều các sản phẩm kích thích tăng trưởng như thuốc bổ, kích thích ăn  nhanh, tăng chiều cao hoặc đôi khi là các loại sữa có chứa chất kích thích tăng trưởng… dẫn đến làm ảnh hưởng đến môi trường nội tiết cơ thể.
• Trẻ em ăn quá nhiều bộ phận có chứa nhiều hormone tăng trưởng như đầu, cổ những loại gia cầm… cũng là một trong những nguyên nhân gián tiếp dẫn đến trẻ bị dậy thì sớm.
• Dùng đồ uống có ga khiến cho sự tăng nồng độ hormone tình dục gây dậy thì sớm.
• Trẻ béo phì, không thể kiểm soát được cân nặng thì lượng mỡ dư thừa sẽ làm thay đổi hàm lượng estrogen, insulin và leptin trong cơ thể trẻ làm tăng nguy cơ dậy thì sớm.
• Tình trạng trẻ em xem phim người lớn, chơi game người lớn... cũng là một nguyên nhân gây kích thích thần kinh, đẩy nhanh quá trình dậy thì của trẻ.

Ngoài ra sẽ còn có các nguyên nhân khác dẫn đến dậy thì sớm ở nam mà chưa được liệt kê ở trên, nếu có thắc mắc hãy trực tiếp hỏi các bác sĩ chuyên khoa để được giải đáp chính xác nhất.

Các biện pháp điều trị bệnh Dậy thì sớm ở nam

Tùy thuộc vào nguyên nhân, tình trạng dậy thì sớm ở nam của từng trẻ mà sẽ có phương pháp điều trị khác nhau. Một số phương pháp điều trị dậy thì sớm ở nam được sử dụng phổ biến hiện nay như:

• Trong trường hợp trẻ bị dậy thì sớm do nguyên nhân trung ương thì nên dùng thuốc aGn-RH: Tác dụng chính của thuốc là làm chậm quá trình dậy thì ở trẻ. Sử dụng thuốc hàng ngày và cho đến khi tuổi dậy thì bình thường của trẻ. Tuyệt đối theo đúng chỉ dẫn của bác sĩ và không tự ý dừng việc sử dụng thuốc vì có thể làm quá trình dậy thì sớm tái phát lại.
• Nếu nhận thấy các khối u  làm ảnh hưởng đến quá trình điều trị dậy thì sớm ở nam thì cần tiến hành phẫu thuật kết hợp với tia xạ và hóa trị liệu.
• Sử dụng thuốc kháng nấm Ketoconazol với liều cao hơn nhiều so với liều kháng nấm trong điều trị, vì đây  là một chất ức chế enzyme P450 của ty lạp thể, có tác dụng chung lên quá trình sinh tổng hợp steroid.
• Dùng các loại thuốc kháng nấm có thành phần Ketoconazol: để điều trị hội chứng Cushing do ức chế tiết  ACTH và cortisol. Nhưng nếu dùng không đúng cách hoặc quá lạm dụng sẽ làm cho trẻ bị suy thận chức năng gan, suy thượng thận...
• Điều trị hội chứng Mc Cune – Albright : Testolactone  có tác dụng ức chế arom - hoá chuyển androgen thành estrogen, được chỉ định điều trị một cách có hiệu quả, ít gây tai biến ngoại trừ một số rối loạn tiêu hóa.
• Đọc truyện hoặc tập cho trẻ thói quen đọc truyện, không được cho trẻ đọc những truyện có sự xuất hiện của những cảnh nóng hoặc từ nóng về tình dục.
• Điều chỉnh chế độ dinh dưỡng hàng ngày để trẻ được bổ sung đầy đủ dinh dưỡng và duy trì chế độ tập luyện thể dục, thể thao hàng ngày. 

Hy vọng những thông tin được các thầy cô ngành Điều dưỡng chia sẻ về tình trạng dậy thì sớm ở nam hữu ích với bạn đọc, tuy nhiên những thông tin chỉ mang tính chất tham khảo nên nếu bạn có thắc mắc thì hãy hỏi trực tiếp bác sĩ chuyên khoa. Hãy thường xuyên cập nhật các bài viết về bệnh lý cùng chuyên mục này để có thêm thông tin y khoa tốt cho sức khỏe.