Dị dạng mạch não có nguy hiểm không? Các triệu chứng dị dạng mạch máu não

Dị dạng mạch não là tình trạng các mạch máu bất thường và rối loạn trong não. Các dị dạng này nối thông động mạch và tĩnh mạch não mà không đi qua các mao mạch nên sẽ không cung cấp máu cho nhu mô não. Bên cạnh đó các dị dạng mạch máu dễ bị vỡ gây chảy máu não và đây là bệnh bẩm sinh có tính chất rất nguy hiểm.

Có khoảng 2% các cơn đột quỵ xuất hiện hàng năm là do tình trạng dị dạng mạch não. Đa phần người mắc  bệnh này từ khi sinh ra tuy nhiên cũng có những trường hợp hình thành trong cuộc sống sau này. Bệnh hiếm khi được truyền lại giữa các gia đình do di truyền.

Dị dạng mạch não thường sẽ tình cờ được phát hiện sau khi quét não ở những lần đi khám sức khỏe do vấn các vấn đề sức khỏe khác hoặc khi vỡ mạch máu và dẫn đến chảy máu trong não.

Sau khi được chẩn đoán, dị dạng mạch máu não thường có thể được điều trị thành công để ngăn ngừa các biến chứng như tổn thương não hoặc đột quỵ 

Nguyên nhân gây ra bệnh dị dạng mạch não

Hiện chưa xác định được chính xác nguyên nhân gây ra dị dạng mạch não nhưng theo các nhà nghiên cứu thì tình trạng dị dạng mạch não sẽ xuất hiện trong quá trình phát triển của thai nhi và gọi là dị dạng mạch não bẩm sinh.

Hầu hết thì tim sẽ đẩy máu giàu oxy đến não thông qua các động mạch. Các động mạch sẽ làm chậm lưu lượng máu bằng cách đi qua một loạt các mạng lưới mạch máu nhỏ dần và cuối cùng sẽ kết thúc bằng các mạch máu nhỏ nhất được gọi là mao mạch. Các mao mạch cung cấp oxy qua các bức tường mỏng, xốp để đi đến các mô não xung quanh.

Dị dạng mạch máu não không phải là bệnh truyền nhiễm, do đó, không lây truyền từ người bệnh sang người khỏe mạnh.

- Đối tượng có nguy cơ cao mắc bệnh dị dạng mạch não

Căn bệnh dị dạng mạch não đều có thể xảy ra với bất cứ ai để được sinh ra và những đối tượng dễ làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh này như:

• Đa phần là nam giới: Nam giới có nguy cơ mắc bệnh dị dạng mạch não nhiều hơn nữ giới.
• Tiền sử gia đình: các trường hợp mắc dị dạng mạch não trong các  gia đình đã được báo cáo, tuy nhiên thì không rõ có yếu tố di truyền hay không hoặc nếu các trường hợp này chỉ là trùng hợp ngẫu nhiên.

Ngoài ra sẽ còn các nguyên nhân, yếu tố làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh dị dạng mạch não khác chưa được liệt kê ở trên. Nếu bạn đọc thắc mắc có thể hỏi thêm bác sĩ chuyên khoa để có thêm nhiều thông tin.

Các triệu chứng nhận biết dị dạng mạch não

Ban đầu khi mới mắc bệnh thì rất khó để phát hiện ra các triệu chứng chỉ đến khi máu máu dị dạng đó bị vỡ khiến xuất huyết não. Tuy nhiên nếu chú ý theo dõi cơ thể thì có thể nhận thấy các dấu hiệu nhận biết sớm tình trạng dị dạng mạch máu não bao gồm:

• Xuất hiện các triệu chứng của bệnh động kinh.
• Đau đầu ở một vùng nhất định nào đó.
• Yếu cơ hoặc tê ở một bộ phận nào đó của cơ thể.
• Vị trí của dị dạng mạch máu não sẽ có các triệu chứng thần kinh nghiêm trong hơn như:
• Cảm giác đau đầu dữ dội.
• Thị lực bị ảnh hưởng và có thể mất luôn khả năng nhìn.
• Gặp cảm giác nói khó hơn bình thường.
• Không kiểm soát được hành động, thường xuyên xảy ra nhầm lẫn hoặc không hiểu ý người khác.
• Dị dạng này cũng khiến mạch máu mỏng hoặc yếu tạo ra phình động mạch, có thể to lên và dễ bị vỡ.
• Các triệu chứng có thể bắt đầu ở mọi lứa tuổi nhưng chủ yếu diễn ra trong khoảng từ 10 – 40 tuổi.
• Ở những trường hợp phụ nữ mang thai có thể dẫn đến các triệu chứng xấu vì thay đổi lượng máu và huyết áp.

Có trường hợp dị dạng não nghiêm trọng gọi là dị dạng tĩnh mạch Galen làm xuất hiện các dấu hiệu, triệu chứng xuất hiện sớm hoặc ngay sau khi sinh. Khi các mạch máu liên quan đến dị dạng mạch máu não và khiến chất lỏng tích tụ trong não, đầu sưng lên. Triệu chứng điển hình của dạng này là các tĩnh mạch nổi lên có thể nhìn thấy trên da đầu, co giật và suy tim xung huyết.

Các biến chứng nguy hiểm của bệnh dị dạng mạch não

Nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời thì có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm xấu đến sức khỏe người bệnh như:

• Xuất huyết não: Dị dạng mạch máu não gây áp lực lớn lên thành của các động mạch và tĩnh mạch dị dạng, khiến chúng trở nên mỏng hoặc yếu. Điều này có thể dẫn đến vỡ mạch máu não dị dạng và chảy máu vào não. 
• Giảm oxy đến mô não: Khi mắc dị dạng mạch máu não khiến cho máu bỏ qua mạng lưới mao mạch và sẽ chảy trực tiếp từ động mạch đến tĩnh mạch. Khi máu chảy nhanh qua mạch máu vì nó không bị chậm lại bởi các mao mạch dẫn đến các mô não bao quanh sẽ khó khăn cho việc hấp thụ oxy từ máu do chảy nhanh.  Không có đủ oxy, các mô não suy yếu hoặc có thể chết hoàn toàn.
• Mạch máu mỏng hoặc yếu: bệnh dị dạng mạch máu não sẽ tạo áp lực lớn lên và làm các thành mạch máu mỏng và yếu hơn, điều này có thể dẫn đến tạo ra phình động mạch gây to và dễ bị vỡ.

Các kỹ thuật chẩn đoán dị dạng mạch máu não

Khi nghi ngờ người bệnh mắc dị dạng mạch não và có các triệu chứng của bệnh thì bác sĩ sẽ chỉ định bạn thực hiện một số các kỹ thuật chẩn đoán bệnh như:

• Chụp mạch máu não: Đây là kỹ thuật giúp bác sĩ thông qua hình ảnh có thể nhận định được vị trí và kích thước của dị dạng này.
• Chụp cắt lớp vi tính (chụp CT): Dùng tia X để có thể chụp được các hình ảnh ở những vị trí khác nhau của cơ thể, càng đặc biệt rõ hơn khi đưa thuốc nhuộm X-ray vào.
• Chụp cộng hưởng từ (MRI): Kỹ thuật này hiện nay cho hình ảnh có độ nét cao mà không cần phải chụp X-quang cũng có thể nhìn thấy và có thể hiển thị các động mạch và tĩnh mạch của não cũng như dị dạng mạch máu não.

Các biện pháp điều trị bệnh Dị dạng mạch não

Tất các các phương pháp điều trị nhằm mục tiêu ngăn ngừa tình trạng xuất huyết xảy ra và kiểm soát tốt các triệu chứng nguy hiểm, cơn động kinh... có thể xảy ra.

Tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe, độ tuổi, kích thước, vị trí của các mạch máu bất thường mà bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp điều trị phù hợp hơn.

Cụ thể một số phương pháp được dùng phổ biến trong điều trị dị dạng mạch não như:

Sử dụng thuốc để cải thiện nhanh các triệu chứng như đau đầu, động kinh, co giật... do bệnh gây ra.

Phẫu thuật được biết đến là phương pháp khá phổ biến cho bệnh dị dạng mạch não. Có 3 phương pháp điều trị phẫu thuật như:

• Phẫu thuật cắt bỏ: Trường hợp bị dị dạng mạch não bị chảy máu hoặc đang ở vị trí dễ dàng tiếp cận thì sẽ được bác sĩ chỉ định phẫu thuật cắt bỏ, phẫu thuật não thông thường.
• Gây tắc nội mạch (Endovascular embolization): Quá trình thực hiện bác sĩ sẽ chèn một ống dài, mỏng vào động mạch chân và luồn qua các mạch máu đến não nhờ sự giúp đỡ của kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh X-quang. Ống thông được đặt ở một trong các động mạch nuôi dưỡng đến mạch máu bị dị dạng và tiêm chất làm thuyên tắc, như các hạt nhỏ, chất giống như keo, microcoils hoặc các vật liệu khác, để chặn động mạch và giảm lưu lượng máu vào mạch máu bị dị dạng. Phương pháp phẫu thuật này cóthể dùng điều trị riêng lẻ hoặc dùng kết hợp với các thủ thuật khác để an toàn hơn và giảm được kích thước, giảm khả năng chảy máu của dị dạng mạch não.
• Kỹ thuật xạ phẫu não(stereotactic radiosurgery – SRS): Bằng việc dùng bức xạ tập trung chính xác để phá hủy các mạch máu bị dị dạng. Khi dùng kỹ thuật này sẽ không thấy vết mổ của người bệnh mà SRS bắn nhiều chùm bức xạ được nhắm chính xác vào các mạch máu bị dị dạng để làm hỏng các mạch máu và gây ra sẹo. Nếu người bệnh có ít hoặc không có triệu chứng hoặc nếu mạch máu dị dạng nằm trong vùng não khó điều trị, bác sĩ có thể thích theo dõi tình trạng của người bệnh bằng khám định kỳ.

Hy vọng những thông tin được các thầy cô ngành Điều dưỡng chia sẻ về tình trạng dị dạng mạch não hữu ích với bạn đọc, tuy nhiên những thông tin chỉ mang tính chất tham khảo nên nếu bạn có thắc mắc thì hãy hỏi trực tiếp bác sĩ chuyên khoa. Hãy thường xuyên cập nhật các bài viết về bệnh lý cùng chuyên mục này để có thêm thông tin y khoa tốt cho sức khỏe.