Bệnh xơ gan có mấy giai đoạn? Các triệu chứng nhận biết bệnh ra sao?

Xơ gan là gì? Nguyên nhân gây ra bệnh xơ gan

Xơ gan là tình trạng các tế bào gan bị tổn thương liên tục trong một thời gian dài và hình thành nên các mô sẹo thay thế cho mô bị tổn thương dẫn đến xơ gan. Đặc biệt từ khi các mô sẹo nhiều sẽ ngăn chặn đến dòng máu lưu thông qua gan và làm suy giảm chức năng gan nghiêm trọng.

Ước tính mỗi năm trên thế giới có khoảng 800.000 trường hợp chết vì xơ gan. Những năm gần đây nhận thấy bệnh có khuynh hướng tăng lên do việc nhiễm các virus  viêm gan B, C và tình trạng sử dụng bia rượu ngày càng tăng ở nhiều khi vực của nhiều châu lục.

Nguyên nhân gây ra bệnh xơ gan

Có rất nhiều nguyên nhân khác nhau dẫn đến xơ gan và phổ biến nhất vẫn là:

• Do thường xuyên uống rượu hoặc các loại đồ uống có cồn trong một thời gian dài.
• Do các nhiễm trùng: nhiễm virus viêm gan B, C hoặc phối hợp với viêm gan D. Đồng thời cũng có một ít nhiễm khuẩn khác như Brucellose, Echinococcus, Schistosomiasis, Toxoplasmosis.
• Có tiền sử mắc các bệnh lý di truyền hiếm gặp như bệnh thiết huyết tố di truyền, xơ gan đồng, bệnh Wilson, thiếu antitrypsin, porphyrin niệu, tăng galactose máu, bệnh Gaucher…
• Rối loạn miễn dịch, viêm gan tự miễn, xơ gan mật nguyên phát cũng có thể là nguyên nhân dẫn đến xơ gan.
• Tắc nghẽn đường mật chính mạn tính do hẹp cơ, do sỏi, tắt mạch máu như tắt tĩnh mạch trên gan trong hội chứng Budd-chiari, suy tim lâu ngày, viêm màng ngoài tim co thắt.
• Sử dụng quá lạm dụng một số các loại thuốc trong điều trị bệnh như:  thuốc Méthotrexate, maleate de perhexilene, methyl dopa, thuốc ngừa thai, oxyphenisatin, izoniazide.

Ngoài ra vẫn còn nhiều các nguyên nhân khác gây ra xơ gan mà chưa được liệt kê ở trên. Nếu người bệnh thắc mắc thì hãy hỏi thêm ý kiến bác sĩ chuyên khoa để được giải đáp chi tiết hơn.

Các triệu chứng nhận biết xơ gan

Tùy thuộc vào từng giai đoạn khác nhau mà sẽ nhận thấy các dấu hiệu gan tổn thương khác nhau. Cụ thể các giai đoạn của xơ gan gắn liền với những triệu chứng như:

Giai đoạn 1

Thường ở giai đoạn đầu sẽ không có dấu hiệu gan bị tổn thương, tuy nhiên lúc này gan đã bắt đầu bị viêm. Khi bị viêm liên tục thì gan sẽ tự cố gắng đảo ngược lại quá trình này và lâu dần hình thành sự xơ hóa gan.

Từ đó mà người bệnh sẽ cảm thấy mệt mỏi, thiếu năng lượng nên người bệnh sẽ khó để nhận ra những triệu chứng trong giai đoạn này.

Khi trong giai đoạn này nếu phát hiện bệnh sớm và điều trị kịp thời thì gan vẫn có thể hồi phục và trở lại như bình thường.

Giai đoạn 2

Trong giai đoạn này áp lực tĩnh mạch cửa tăng dần lên và dẫn đến các mô xơ hóa xuất hiện nhiều hơn. Khi đó cần loại bỏ nguyên nhân gây bệnh thì mới có thể khỏi được bệnh.

Giai đoạn 3

Xuất hiện hiện tượng cổ trướng đây là do lượng dịch tại ổ bụng tăng nhanh, điều này báo hiệu gan đã bị xơ hóa rất nhiều.

Tuy nhiên khi đã mắc giai đoạn này thì gan rất khó để phục hồi như bình thường kèm theo các triệu chứng như ăn không ngon, trọng lượng cơ thể giảm nhanh chóng, mệt mỏi, da vàng nhợt nhạt, thiếu máu, thở nhanh, viêm da ngứa rất khó để phục hồi, phù chân, mắt cá, đường huyết tăng giảm thất thường.

Giai đoạn 4

Đây là quá trình xơ hóa xảy ra hoàn toàn trên gan. Với các biến chứng như xuất huyết tiêu hóa, não gan hoặc tăng áp lực tĩnh mạch cửa.

Khi mắc bệnh ở giai đoạn này thời gian sống của người bệnh sẽ rơi vào khoảng 12 tháng với các triệu chứng cụ thể như:

• Cơ thể mệt mỏi.
• Luôn thấy buồn ngủ.
• Tâm trạng thay đổi.
• Suy thận và lâu dần dẫn tới thiểu niệu.
• Cơ thể sốt cao.
• Có các triệu chứng của viêm màng bụng.

Ngoài ra bệnh nhân còn có thể thay đổi về trí tuệ như sự tập trung, trí nhớ, mắc bệnh trầm cảm. Trong trường hợp phụ nữ mắc bệnh xơ gan thì bệnh có thể không còn kinh nguyệt. Nam giới sẽ có thể bị mất khả năng quan hệ tình dục, bắt đầu từ việc ngực phát triển và chảy.

Cần chú ý rằng bệnh nhân xơ gan sẽ có thể không biểu hiện hết toàn bộ triệu chứng trê và một số triệu chứng trên có thể là dấu hiệu của bệnh khác.

Tốt nhất để đảm bảo tình trạng sức khỏe và phát hiện bệnh sớm thì ngay khi nhận thấy có các triệu chứng khác thường của cơ thể thì nên thăm khám tại những cơ sở y tế chuyên khoa.

Biến chứng của bệnh xơ gan

Nếu không được điều trị bệnh sớm thì có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm đến sức khỏe người bệnh như:

Xuất huyết tiêu hóa

Các dòng máu di chuyển qua gan bị các chất xơ trong gan cản trở khiến cho áp lực tại tĩnh mạch cửa và tĩnh mạch tại các hệ nối cửa – chủ tăng lên. Ngoài ra thì tình trạng giãn tĩnh mạch thực quản và tĩnh mạch phình dạ dày. Khi các giãn tĩnh mạch này bị giãn đến một giới hạn nào đó nhận định sẽ bị xuất huyết tiêu hóa.

Triệu chứng nhận biết của biến chứng này là nôn ra máu hoặc đi cầu ra máu, mất máu nhiều quá dẫn đến choáng váng. Nếu không được can thiệp có thể dẫn đến bị tử vong.

Phù chân, báng bụng

Khi bị tăng áp lực cửa và giảm đau máu gây ra tình trạng nhiễm trùng phù chân, tích tụ dịch ở bụng thì gọi là báng bụng. Trong những trường hợp bị báng bụng quá lâu sẽ dẫn đến tích tụ nhiều và gây nhiễm trùng dịch báng.

Dấu hiệu nhận biết là người bệnh bị sốt, đau bụng dữ dội, đi cầu ra phân lỏng… nhận thấy cơ thể có các triệu chứng này thì người bệnh hãy nên đến cơ sở y tế chuyên khoa càng sớm càng tốt. 

Bị hôn mê gan, bệnh não gan

Khi bị mắc xơ gan thì chức năng hoạt động của gan bị ảnh hưởng nên gan sẽ không thể đào thải các chất độc ra khỏi cơ thể, đặc biệt vào trường hợp xơ gan nặng.

Khi bị xơ gan nặng các chất độc hại như khí amoniac ở ruột không được đẩy ra ngoài mà sẽ đi vào trong máu, từ đó theo não và  tích tụ tại đây gây ra bệnh não – gan. Yếu tố làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh não gan là xuất huyết tiêu hóa, nhiễm trùng, mấy nước, táo bón…

Triệu chứng điển hình của biến chứng này là  rối loạn tri giác, tâm thần lẫn lộn, không minh mẫn.. dẫn đến tử vong khá nhanh.

Suy thận

Biến chứng do xơ gan gây ra sẽ được nhận biết qua các dấu hiệu như đi tiểu ít dần, tiểu khó. Khi có các triệu chứng suy thận không được can thiệp sớm sẽ dẫn đến tử vong.

Tình trạng nhiễm trùng

Khi gan không thể đào thải các chất độc ra khỏi cơ thể, bên cạnh đó khả năng miễn dịch của cơ thể bị ảnh hưởng. Chính vì vậy mà xơ gan dễ mắc các triệu chứng nhiễm trùng như nhiễm trùng máu, viêm phổi, nhiễm trùng dịch báng…

Ung thư gan

Ung thư gan trong giai đoạn đầu sẽ không có biểu hiện cụ thể, tuy nhiên hầu hết chỉ khi người bệnh đi thăm khám sức khỏe định kỳ mới có thể phát hiện ra bệnh.

Trường hợp ung thư gan ở giai đoạn nặng thì khối u sẽ gây đau tức vùng dưới sườn phải, sụt cân nhanh chóng, cơ thể mệt mỏi, kiệt sức, nguy hiểm hơn có thể dẫn đến xuất huyết ổ bụng do khối u bị vỡ.

Điều trị bệnh xơ gan

Mục đích của việc xơ gan là làm chậm lại quá trình xơ gan và giảm thiểu tới mức tối đa các triệu chứng khó chịu do bệnh gây ra, đồng thời hạn chế tối đa những biến chứng nguy hiểm do bệnh xơ gan gây ra.

Điều trị xơ gan phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra bệnh, tình trạng tổn thương gan của người bệnh. Nếu phát hiện sớm bệnh trong giai đoạn đầu thì có thể giảm thiểu tối đa tổn thương tại gan. Cụ thể một số các phương pháp điều trị bệnh xơ gan như:

• Sử dụng điều trị gan bằng thuốc để ngăn ngừa tổn thương tế bào gan do viêm gan B, viêm gan C.
• Dùng thuốc để kiểm soát các triệu chứng xơ gan và từ đó sẽ làm chậm được quá trình diễn biến bệnh xơ gan.
• Trong trường hợp xơ gan do rượu thì ban đầu cần ngừng uống rượu hoàn toàn. Khi bỏ rượu sẽ hạn chế được tới mức tối đa các yếu tố gây tổn thương gan, đồng thời hạn chế quá trình xơ hóa gan.

Bên cạnh việc sử dụng các loại thuốc điều trị cho bệnh xơ gan thì cần thay đổi chế độ sinh hoạt cho bệnh nhân như:

• Nên ăn bữa tối trước khi đi ngủ.
• Hạn chế việc việc vận động mạnh, nên ăn nhạt và tránh xa rượu bia.
• Không dùng nhiều thịt màu đỏ, ưu tiên cung cấp acid amin phân nhánh và đạm thực vật.
• Duy trì việc tập thể dục đều đặn, rèn luyện sức khỏe.
• Dùng thuốc đúng theo chỉ định của bác sĩ để đạt hiệu quả cao trong điều trị và không gây ra tác dụng phụ.

Bài viết ở trên được giảng viên khoa Dược Cao đẳng Y Dược Sài Gòn chia sẻ các thông tin bệnh Xơ gan, nếu bạn đọc có bất cứ thắc  mắc nào hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để nhận được thông tin giải đáp chi tiết. Hy vọng bạn đọc thường xuyên ghé thăm chuyên mục này để cập nhật nhiều bài viết hữu ích khác về sức khỏe.