Buồn nôn là dấu hiệu cảnh báo điều gì?

Buồn nôn là một sự khó chịu của dạ dày thường đến trước khi nôn. Buồn nôn nguy hiểm ra sao, và đây là dấu hiệu cảnh báo điều gì?

Nguyên nhân gây buồn nôn là gì?

Buồn nôn không phải là bệnh, nhưng chúng là triệu chứng của nhiều tình trạng như:

• Say tàu xe hoặc say sóng
• Giai đoạn đầu của thai kỳ (buồn nôn xảy ra ở khoảng 50% -90% trong tất cả các trường hợp mang thai; nôn ở 25% -55%)
• Nôn do thuốc
• Đau nhức nhối
• Căng thẳng cảm xúc (như sợ hãi)
• Bệnh túi mật
• Ngộ độc thực phẩm
• Nhiễm trùng (như "cúm dạ dày")
• Ăn quá nhiều
• Phản ứng với một số mùi hoặc mùi nào đó
• Đau tim
• Chấn động hoặc chấn thương não
• U não
• Loét
• Một số dạng ung thư
• Bulimia hoặc các bệnh tâm lý khác
• Sử dụng quá nhiều rượu
• Nuốt phải độc tố
• Tắc ruột
• Viêm ruột thừa

Rượu có thể là nguyên nhân gây buồn nôn

Các nguyên nhân gây buồn nôn khác nhau tùy theo tuổi. Đối với trẻ em, việc nôn mửa thường xảy ra do nhiễm virut, ngộ độc thực phẩm, dị ứng sữa, say tàu xe, ăn quá nhiều hoặc cho ăn, ho, hoặc tắc ruột và các bệnh mà trẻ bị sốt cao.

Thời điểm buồn nôn cũng có thể chỉ ra nguyên nhân. Khi xuất hiện ngay sau bữa ăn, buồn nôn có thể do ngộ độc thực phẩm, viêm dạ dày (viêm niêm mạc dạ dày), loét hoặc chứng cuồng ăn. Buồn nôn khoảng 8h sau bữa ăn cũng có thể chỉ ra ngộ độc thực phẩm. Tuy nhiên, một số vi khuẩn sinh ra từ thực phẩm, như salmonella, có thể tạo ra các triệu chứng với thời gian lâu hơn.

Buồn nôn nguy hiểm ra sao?

Thông thường, buồn nôn là vô hại, nhưng đó có thể là dấu hiệu của một căn bệnh nghiêm trọng hơn. Một số ví dụ về các tình trạng nghiêm trọng có thể dẫn đến buồn nôn hoặc nôn bao gồm chấn động, viêm màng não (nhiễm trùng màng lót của não), tắc nghẽn đường ruột, viêm ruột thừa và khối u não.

Một nguy cơ khác đó là mất nước. Người trưởng thành có nguy cơ bị mất nước thấp hơn, bởi vì họ thường có thể cảm thấy các triệu chứng mất nước (như khát nước tăng lên và khô môi hoặc miệng). Nhưng trẻ nhỏ có nguy cơ bị mất nước cao hơn, đặc biệt là nếu chúng cũng bị tiêu chảy, vì trẻ thường không thể cho người lớn biết nếu trẻ mất nước. Vì vậy khi chăm sóc trẻ em bị bệnh bạn cần lưu ý những dấu hiệu mất nước có thể nhìn thấy như: môi và miệng khô, mắt trũng và thở nhanh hoặc mạch đập. Ở trẻ sơ sinh, bạn cũng cần theo dõi giảm đi tiểu và fontanelle chìm (điểm mềm trên đỉnh đầu của em bé).

Nôn mửa tái phát trong thai kỳ có thể dẫn đến một tình trạng nghiêm trọng được gọi là gravidarum hyperemesis, trong đó người mẹ có thể bị mất cân bằng chất lỏng và khoáng chất có thể gây nguy hiểm cho cả mẹ và bé.

Khi nào buồn nôn và nôn gây nguy hiểm?

Bạn cần đến sự trợ giúp y tế khi:

• Nếu buồn nôn kéo dài hơn một vài ngày hoặc nếu bạn có khả năng mang thai
• Nếu điều trị tại nhà không hiệu quả, mất nước hoặc chấn thương (như chấn thương đầu hoặc nhiễm trùng) có thể gây nôn

Người lớn nên tham khảo ý kiến bác sĩ nếu nôn mửa xảy ra hơn một ngày, tiêu chảy và nôn kéo dài hơn 24 giờ hoặc có dấu hiệu mất nước.

Bạn cần đưa trẻ sơ sinh hoặc trẻ dưới sáu tuổi đến bác sĩ nếu nôn kéo dài hơn một vài giờ, tiêu chảy xuất hiện, có dấu hiệu mất nước, sốt, hoặc nếu trẻ không đi tiểu được  trong 4 - 6 giờ.

Bạn cần đưa trẻ trên sáu tuổi đến bác sĩ nếu nôn kéo dài trên một ngày, tiêu chảy kết hợp với nôn kéo dài hơn 24 giờ, có dấu hiệu mất nước, sốt cao hoặc trẻ chưa đi tiểu trong sáu giờ.

Bạn nên tìm kiếm sự trợ giúp tế ngay lập tức nếu có bất kỳ tình huống nào sau đây xảy ra với nôn mửa:

• Có máu trong chất nôn (máu màu đỏ tươi hoặc màu bã cà phê)
• Đau đầu dữ dội hoặc cứng cổ
• Lờ mờ, nhầm lẫn, hoặc giảm sự tỉnh táo
• Đau bụng nặng
• Bệnh tiêu chảy
• Thở nhanh hoặc nhịp đập nhanh

Làm thế nào bạn có thể ngăn ngừa buồn nôn?

Để ngăn ngừa cảm giác buồn nôn, bạn nên ăn nhiều bữa nhỏ trong ngày thay vì ba bữa lớn. Ăn chậm và tránh các thực phẩm khó tiêu hóa cũng là gợi ý hay.

Ra ngoài trời để hít thở thêm nhiều không khí trong lành, mát mẻ.

Tập một vài động tác thể dục nhẹ nhàng sẽ bớt buồn nôn

Ăn bánh mì hoặc bánh quy sẽ giúp bạn đẩy lùi cảm giác này nhanh chóng hơn bởi lẽ trong bánh có chứa nhiều tinh bột sẽ hấp thụ được axit có trong dạ dày.

Bạn nên sử dụng thực phẩm lạnh hoặc ở nhiệt độ phòng nếu bạn buồn nôn vì mùi thức ăn nóng hoặc ấm.

Nước soda giúp giảm cơn buồn nôn hiệu quả

Nhẹ nhàng ngồi xuống và đặt đầu mình vào giữa 2 chiếc đầu gối giúp gia tăng lượng máu lưu thông từ cơ thể lên não

Nước đá lạnh là cách trị buồn nôn hiệu quả

Bạn nên uống chất lỏng giữa các bữa ăn hơn là trong bữa ăn. Cố gắng ăn khi bạn cảm thấy bớt buồn nôn.

Buồn nôn có thể là dấu hiệu cảnh báo một số bệnh nguy hiểm. Tuy nhiên đa phần buồn nôn thường vô hại.

Nguồn: Cao đẳng Y Dược TPHCM tổng hợp