Hẹp đường mật bẩm sinh là gì?
Hẹp đường mật bẩm sinh là sự bất thường trong cấu trúc ống dẫn mật và có thể từng phần hoặc toàn bộ đường ống dẫn mật từ khi trẻ mới sinh ra.
Khi dịch mật di chuyển chậm sẽ có nguy cơ gây ra sỏi mật hoặc làm tắc nghẽn gây ra ứ mật, vàng mắt, vàng da… Trường hợp bị hẹp đường mật trong gan sẽ nguy hiểm đến sức khỏe trẻ hơn do dịch mật mắc kẹt trong gan dẫn đến tổn thương tế bào gan và không thể hồi phục, từ đó hình thành các mô sẹo gây xơ gan, lâu dần dẫn đến suy gan.
Căn cứ vào vị trí hẹp trong hệ thống đường dẫn mật ngoài gan mà hẹp đường mật bẩm sinh mà phân loại hẹp như sau:
- Loại 1: Hẹp ống mật chủ.
- Loại 2: Hẹp lên đến ống gan chung và chia làm hai nhóm nhỏ là IIa hẹp ống túi mật và ống gan chung và IIb là ống gan chung bị phá hủy.
- Loại III: hẹp đến rốn gan. Hầy hết các trường hợp mắc bệnh sẽ ở loại III này.
Hiện nay vẫn chưa xác định được nguyên nhân chính xác gây ra bệnh hẹp đường mật bẩm sinh nhưng hầu hết sẽ là do bẩm sinh. Một số các yếu tố làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh hẹp đường mật bẩm sinh như:
- Mắc một khiếm khuyết trong quá trình phát triển ống mật.
- Giới tính: nữ giới sẽ có nguy cơ mắc hẹp đường mật phổ biến hơn là nam giới.
- Do nguyên nhân bên ngoài như nhiễm virus hepatotropic, reovirus 3, nhiễm cytomegalovirus bẩm sinh và tự miễn dịch.
- Khu vực, vùng lãnh thổ: Những nước Châu Á, phổ biến nhiều hơn trẻ em ở Trung Quốc so với các trẻ Nhật Bản.
- Bên cạnh đó còn có các yếu tố làm gia tăng nguy cơ mắc hẹp đường mật bẩm sinh như:
- Độ tuổi: giai đoạn trẻ sơ sinh sẽ dễ mắc rối loạn hẹp đường mật.
Ngoài ra sẽ còn có các nguyên nhân và yếu tố khác làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh hẹp đường mật bẩm sinh mà chưa được liệt kê ở trên. Nếu người bệnh thắc mắc hãy liên hệ với bác sĩ chuyên khoa để được giải đáp chi tiết.
Dấu hiệu nhận biết bệnh hẹp đường mật bẩm sinh
Khi bị mắc bệnh hẹp đường mật bẩm sinh sẽ gây ra triệu chứng ứ mật và tích tụ bên trong gan. Khi gan không thể đào thải bilirubin qua các ống dẫn mất và lúc này bilirubin bắt đầu tích tục trong máu, gây ra các triệu chứng bất thường. Khoảng giữa hai và sáu tuần sau khi sinh các bé sẽ xuất hiện triệu chứng của hẹp đường mật bẩm sinh như:
- Xuất hiện triệu chứng vàng da.
- Tình trạng ngứa ngáy.
- Khi mắc bệnh khả năng hấp thụ các chất dinh dưỡng kém hơn mức bình thường.
- Nước tiểu sẫm màu, phân nhạt và lâu dần bụng sẽ chướng lên.
- Có các triệu chứng tăng huyết áp, xơ gan.
- Không điều trị bệnh hẹp đường mật bẩm sinh kịp thời có thể dẫn đến tình trạng suy gan.
Danh mục về triệu chứng nhận biết bệnh hẹp đường mật bẩm sinh ở trên chưa được liệt kê đầy đủ. Nếu người bệnh có các dấu hiệu bất thường thì nên tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa để được giải đáp chi tiết.
Kỹ thuật chẩn đoán và điều trị bệnh hẹp đường mật bẩm sinh
Kỹ thuật chẩn đoán bệnh
Khi nghi ngờ trẻ sơ sinh có các triệu chứng của bệnh hẹp đường mật bẩm sinh, bác sĩ sẽ chỉ định thực hiện các xét nghiệm như:
- Tiến hành xét nghiệm máu và gan.
- Chụp X-quang.
- Sinh thiết gan bằng cách sử dụng kim tiêm để lấy ra một số lượng nhỏ của mô gan và kiểm tra trong phòng thí nghiệm.
- Siêu âm.
Phương pháp điều trị bệnh hẹp đường mật bẩm sinh
Căn cứ vào kết quả chẩn đoán của bệnh mà đưa ra phương pháp điều trị phù hợp với tình trạng người bệnh. Phương pháp điều trị bệnh hẹp đường mật bẩm sinh là phẫu thuật nhằm giúp các ống dẫn mật bị chặn bên ngoài gan bằng một đoạn ruột thừa. Phẫu thuật này sẽ được gọi là Kasai do một bác sĩ người Nhật sáng tạo ra.
Nhiệm vụ và phương pháp phẫu thuật là cho phép hệ thống thoát nước của mật từ gan vào ruột và được dẫn qua ống mới.
Tỷ lệ thành công của phương pháp này lên đến 80% nếu thực hiện sớm trước 3 tháng tuổi. Trường hợp các em bé có phản ứng tốt, vàng da và các triệu chứng khác sẽ biến mất trong thời gian vài tuần sau đó. Do đó mà việc chẩn đoán bệnh sớm sẽ vô cùng quan trọng để cứu sống tính mạng của trẻ.
Trong trường hợp mắc bệnh sẽ không thành công sẽ có phương pháp khác là ghép gan. Tuy nhiên cần nhanh chóng tìm được cơ quan hiến tặng gan thích hợp.
Hướng dẫn cách chăm sóc trẻ bị hẹp đường mật bẩm sinh
Trẻ mắc bệnh hẹp đường mật bẩm sinh sẽ cần chế độ ăn nhiều calo hơn so với những trẻ khác cùng lứa tuổi. Các bậc phụ huynh cần chú ý đến chế độ ăn của trẻ do việc tiêu hóa chất béo của trẻ sẽ bị cản trở do thiếu dịch mật. Cụ thể chế độ ăn của trẻ bị hẹp đường mật bẩm sinh như:
- Nuôi dưỡng qua ống xông trực tiếp vào dạ dày ngay sau khi quá trình phẫu thuật và trẻ chưa ăn được.
- Mẹ nên cho bé bú ngay sau khi trẻ được ăn nhằm rút ngắn thời gian hồi phục. Vì trong sữa mẹ sẽ có chất menlipasse và muối mật sẽ giúp thủy phân lipid, đồng thời sữa mẹ sẽ giúp giảm nguy cơ gây ra viêm đường mật.
- Nên cho trẻ ăn một ngày 3 bữa chính và thêm các bữa ăn phụ trong ngày.
- Sử dụng thêm các loại sữa chứa chất béo dễ hấp thu.
Bệnh hẹp đường mật bẩm sinh là bệnh lý xuất hiện từ khi trẻ mới sinh ra và không có tính di truyền cũng không lây lan sang người khỏe mạnh. Đến thời điểm hiện tại vẫn chưa có phương pháp phòng ngừa để các cặp vợ chồng sinh con không bị mắc bệnh hẹp đường mật bẩm sinh nên cần chú ý phát hiện, điều trị sớm bệnh để cải thiện tình trạng hệ thống đường mật của trẻ và hạn chế tới mức tối đa nguy cơ tử vong.